Nowości!
Kolędowanie na Rzeszowszczyźnie
red. dr hab. Katarzyna Smyk i Jolanta Dragan
To bardzo ważna publikacja podsumowująca kilkuletnie badania nad tradycyjną kulturą oraz jej współczesnymi przejawami, a w szczególności bogatymi tradycjami związanymi z Godnimi Świętami i kolędowaniem na terenach Lasowiaków i Rzeszowiaków – obszarach statutowego działania Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej.
Jesteśmy przekonani, że wraz z Towarzystwem Wydawniczym "Historia Iagellonica" udało nam się stworzyć swoiste kompendium wiedzy o tradycjach bożonarodzeniowych i kolędniczych na Rzeszowszczyźnie. Będziecie się mogli o tym przekonać już 28 lutego, kiedy w skansenie odbędzie się spotkanie promocyjne.
O szczegółach wydarzenia będziemy informować na bieżąco. Póki co, prezentujemy przedsmak naszego wydawnictwa!
Spis treści
„Kolędowanie na Rzeszowszczyźnie. Kontynuacje” – Katarzyna Smyk, Jolanta Dragan
TRADYCJA
Zagadnienia ogólne
1. „Godnie Święta – czas niezwykły, czas święty, czas przejścia” – Mariola Tymochowicz, Izabela Wodzińska, Jolanta Dragan
2. „Tradycyjne formy kolędowania na Rzeszowszczyźnie” – Wojciech Dragan, Beata Maksymiuk-Pacek
Zagadnienia szczegółowe
3. „Znaczenie i symbolika strojów, akcesoriów oraz gestów kolędniczych” – Katarzyna Ignas
4. „O języku przedstawień kolędniczych” – Janusz Radwański
5. „Kolędy na Rzeszowszczyźnie. Przegląd tekstów” – Bartosz Gałązka
6. „Cechy muzyczne pieśni kolędowych Rzeszowszczyzny” – Zbigniew Jerzy Przerembski
7. „Tradycje tańców towarzyszących obrzędom kolędniczym” – Tomasz Nowak
WSPÓŁCZESNOŚĆ
8. „Współczesne formy i funkcje kolędowania” – Elżbieta Dudek-Młynarska
9. „Grupy kolędnicze na Rzeszowszczyźnie” – Maria Kula, Jolanta Dragan
LITERATURA CYTOWANA
MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE (SPOZA ARCHIWUM MKL W KOLBUSZOWEJ)
MATERIAŁY Z BADAŃ
1. Wywiady z badań terenowych z lat 2008–2019
2. Wywiady i materiały archiwalne
3. Pieśni
4. Filmy
ANEKS
1. Mapy zasięgów
2. Zapisy melodii i tekstów kolęd
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Kraj-obraz niepodległości. Życie codzienne u progu wolnej Polski
red. prof. Jadwiga Hoff i dr Izabela Wodzińska
Publikacja pod poświęcona jest Galicji Zachodniej w dobie odzyskania przez Polskę niepodległości. Jej autorzy chcieli oderwać na chwilę wzrok od map, na których w tym czasie rysowały się nowe granice i przyjrzeć się chłopskim chatom, uliczkom małych miasteczek i ziemiańskim siedzibom, żeby opowiedzieć, jak wyglądało codzienne życie mieszkańców tej specyficznej części odradzającej się Polski. W tomie znalazły się artykuły pióra autorów reprezentujących różne ośrodki akademickie i muzealne poświęcone zróżnicowanej tematyce: od prasowych ogłoszeń po ludową poezję, od działalności społecznej i zbiorowych wysiłków lokalnych społeczności związanych z wyzwoleniem i odbudową kraju po indywidualną twórczość mieszkańców galicyjskiej prowincji.
Przedmiotem zainteresowań badawczych autorów są ludzie i ich postawy przyjmowane wobec zaistniałych przeobrażeń, kierujące nimi motywacje i uwarunkowania, a także rezultaty ich działań – duchowe i materialne. Tak sformułowane zagadnienia pozwoliły na opisanie interesującego krajobrazu kulturowego, będącego świadectwem kondycji społecznej, ale też jednym z warunkujących ją czynników. Jego nakreślenie wymagało interdyscyplinarnego podejścia i współpracy autorów reprezentujących różne dziedziny nauki: etnografię, językoznawstwo, literaturoznawstwo, historię oraz antropologię kulturową – pisze we wstępie Izabela Wodzińska.
Książkę można nabyć w recepcji naszego Parku Etnograficznego, a niebawem będzie już dostępna w naszym sklepiku internetowym.
Spis treści:
Izabela Wodzińska
Wstęp
Elżbieta Dudek-Młynarska
Jak nie na bandos, to do Ameryki! – kierunek emigracji zarobkowej Rzeszowiaków i Lasowiaków przełomu XIX/XX wieku. Przyczynek do badań etnograficznych
Monika Brytan, Aneta Kołodziejczyk, Olga Radziszewska
Pierwsze buty – dziecko wiejskie w świecie biedy początku wieku XX. Na przykładzie materiału etnograficzno-językowego zebranego na terenie gminy Kolbuszowa (powiat kolbuszowski)
Barbara Żebrowska-Mazur
Uleń mi się piszczałeczko, dam ci jutro dwa jajeczka – o istocie pewnego gatunku folkloru dziecięcego
Maria Kula
Wesele wsi leżajskiej z przełomu XIX i XX wieku
Jolanta Dragan
Motywy patriotyczne w repertuarze pieśniowym Lasowiaków i Rzeszowiaków
Janusz Radwański
Ewolucja języka i obraz wojny w poezji Józefa Mączki
Andrzej Rybicki
Opowieści z fotopamiętników. Obraz galicyjskiego miasta na początku XX wieku widziany okiem Tadeusza Rzący, Klementyny Zubrzyckiej i nieznanego fotografa z rodziny Pusłowskich
Anna Owczarska-Ożóg
Próba przybliżenia obrazu życia mieszkańców wsi galicyjskiej w czasach I wojny światowej w oparciu o urzędowe obwieszczenia
Elżbieta Skromak
Chłopska gwardia z Majdanu Zbydniowskiego – od idei założycielskiej do czasów niepodległości
Jacek Bardan
Powiatowy Komitet Narodowy w Kolbuszowej
Monika Bober
Społeczność Strzyżowa i powiatu strzyżowskiego w czasie walk o niepodległość i jej utrzymanie w latach 1914–1921
Krzysztof Haptaś
Stan powiatu mieleckiego po okupacjach rosyjskich z lat 1914–1915 w świetle sprawozdania posła Andrzeja Kędziora
Łukasz Ożóg
Upamiętnienie uczestników walk o niepodległość i granice II RP na ziemi sokołowskiej (w dawnym powiecie kolbuszowskim)
Robert Lipelt
Żydowska społeczność Sanoka na przełomie XIX i XX wieku
Arkadiusz S. Więch
Wystąpienia antyżydowskie na terenie prowincji galicyjskiej u progu odzyskania przez Polskę niepodległości
Sławomir Wnęk
Rzeszowianie jako uchodźcy wojenni na terenie monarchii habsburskiej jesienią 1914 roku. Liczba, rozmieszczenie i struktura społeczna
ISBN: 978-83-955965-0-6
Almanach Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej 2010-2019
Redakcja: Jacek Bardan, Agata Front, Kolbuszowa 2019
Zespół redakcyjny: Jolanta Dragan, Katarzyna Dypa, Anna Jemioło, Katarzyna Mańkowska, Anna Stanisławska, Grzegorz Wójcicki
Publikacja ta przekrojowo ujmuje historię funkcjonowania Muzeum w ostatnim dziesięcioleciu i jest kontynuacją „Biuletynu Jubileuszowego Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej” wydanego w 2009 r. na 50-lecie Muzeum i 30-lecie parku etnograficznego. „Biuletyn…” miał za zadanie utrwalenie najważniejszych faktów z działalności instytucji od początków jej istnienia. „Almanach…” ma natomiast przypominać istotne wydarzenia, które miały miejsce w naszej placówce później – między 2010 a 2019 rokiem.
Spis (i krótki opis) treści:
- O „Almanachu”, Jacek Bardan (cytowany powyżej we fragmentach zwięzły wstęp mówiący o misji Muzeum, sensie i warunkach jego działania oraz o genezie publikacji)
- O krzątaninie dorocznej, Janusz Radwański (tekst przedstawiający z przymrużeniem oka zajęcia pracowników instytucji w ciągu roku z fotografiami osób zatrudnionych w Muzeum autorstwa Karoliny Migurskiej)
- O gromadzeniu zbiorów, Janusz Radwański (wyczerpujący opis muzealnej kolekcji zabytków ruchomych i nieruchomych z ostatnich dziesięciu lat)
- O działalności naukowej, Izabela Wodzińska (skonstruowany na wzór spaceru po skansenie tekst opowiadający o muzealnych dokonaniach naukowych)
- O upowszechnianiu, Katarzyna Dypa (artykuł podsumowujący edukacyjną działalność instytucji oraz to, w jaki sposób ta działalność jest reklamowana potencjalnemu turyście)
- O podróży śladami Stęczyńskiego, Andrzej Pacuła (opowieść tajemniczego wędrowca podążającego do skansenu korytarzami w przestrzeni i… czasie)
- O tym, jak nas widzą, Piotr Patoczka i liczni zwiedzający (malowniczy utwór złożony z wrażeń architekta ze spaceru po parku etnograficznym – jego tekstu i kolorowych ilustracji, a także z wpisów skansenowskich gości)
- O mierzeniu sił na zamiary, Jacek Bardan (tekst omawiający finanse, inwestycje, zatrudnienie, infrastrukturę oraz zrealizowane i planowane projekty Muzeum, a także przedsięwzięcia, bez których niemożliwy jest dalszy rozwój placówki)
- O tym, co się wydarzyło, Agata Front (kronika zbierająca najważniejsze dla Muzeum wydarzenia, które miały miejsce w minionym dziesięcioleciu)
ISBN: 978-83-939911-9-8
Publikację można nabyć w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej za 40 złotych lub w sklepiku online.
Ziemniak na horyzoncie
Pod redakcją Izabeli Wodzińskiej i Agaty Front, Kolbuszowa 2019
Jest to kolejna książka kucharska niezawodnej babci Janiny Olszowy. Tym razem nasza muzealna Lucyna Ćwierczakiewiczowa przybliża czytelnikom potrawy z ziemniaka. Dzięki jej recepturom możecie samodzielnie przygotować zawiesistą zupę ziemniaczaną z mięsem, uraczyć gości chrupiącą kaczką lub delektować się aksamitnym sernikiem! Książka ta jest zwieńczeniem warsztatów kulinarnych, które odbyły się w naszym skansenie z udziałem babci Janiny.
Nie umiecie lub nie chcecie gotować? Poznajcie, jak gotowali i co jedli w starożytności. O tym, jak żywili się Rzymianie, dlaczego rybi sos uważali za największy przysmak i jak wyglądały ich słynne biesiady opowiada w swym tekście Izabela Wodzińska. Książka okraszona jest pięknymi fotografiami Karoliny Migurskiej i Jana Mazurkiewicza oraz apetyczną grafiką Izabelli Kędzierskiej.
Spis treści:
Jacek Bardan – Słowo wstępu
Izabela Wodzińska – Co jadał Trymalchion, czyli uczty w starożytnym Rzymie
Janina Olszowy – Przepisy i przypisy Babci Janiny, czyli ziemniak na horyzoncie
Zupy
Ziemniaczanka lasowiacka
Zupa prykiel
Zupa ziemniaczana z mięsem
Zupa ziemniaczana po żydowsku
Dania główne
Kacapoły z mięsem
Gołąbki z ziemniaków i kaszy
Kaczka nadziewana ziemniakami
Tarte placki z białym serem
Desery
Galicyjskie oładki ziemniaczane
Pączki ziemniaczane
Ziemniaczane babeczki drożdżowe
Znakomity sernik z ziemniakami
Publikację można nabyć w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej za 20 złotych lub w sklepiku online.
Folklor Rzeszowiaków – obraz przemian. Według badań terenowych 2014-2016
Pod redakcją dr hab Katarzyny Barańskiej i Jolanty Dragan, Kolbuszowa 2018
Spis treści
Wprowadzenie
- Od redaktora – Katarzyna Barańska
- Kilka uwag do badań kultury ludowej Rzeszowiaków – Jacek Tejchma
- O badaniach w Rzeszowskiem – Jacek Bardan
Historia
- Osadnictwo i życie codzienne chłopów rzeszowskich od XIII do XVIII wieku – Izabela Wodzińska
Współczesność
- Pamięć o przeszłości, czyli kształtowanie się obrazu świata – Arkadiusz Więch
- Wizerunki i pamięć o innych w narracjach mieszkańców wsi – Tomasz Kosiek
- Religijność ludowa i świat wierzeń – Elżbieta Dudek-Młynarska
- Obrzędowość doroczna – przemiany i trwanie – Karolina Migurska, Justyna Niepokój-Gil
- Obrzędowość rodzinna – Jan Barański
- Ale wesoło było! Wokół relacji społecznych mieszkańców wsi – Arkadiusz Więch
- Budownictwo drewniane w dorzeczu środkowego Wisłoka – Wojciech Dragan
- Zajęcia codzienne – obraz przemian – Wojciech Dragan
- Pożywienie na co dzień i od święta oraz lecznictwo ludowe – Urszula Rzeszut-Baran
- Od tradycyjnego do folklorystycznego stroju ludowego – Katarzyna Ignas
- Język – zanik, zmiana, kontynuacja – Janusz Radwański
- Wszystko tutaj śpiewa, co żyje – poezja ludowa – Janusz Radwański
- Pieśni Rzeszowiaków – Jolanta Dragan
- Folklor muzyczny – Agata Witowicz
- Taniec i zwyczaj taneczny – Tomasz Nowak
- Sztuka ludowa, plastyka obrzędowa – Agata Hemon
- Literatura cytowana
Materiały z badań
- Wywiady
- Pieśni
- Melodie
- Filmy
Publikacja jest dostępna on-line!
Można ją nabyć w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej za 48 złotych lub w sklepiku online.
