imprezy

Przy sobocie o robocie

marzec – październik 2018 r.

"Przy sobocie o robocie" to był nowy cykl spotkań, który chcielibyśmy Wam zaproponować w skansenie.

Przybliżał on (w bardzo ciekawej formie!) prace, jakie wykonywano w gospodarstwie dawno, dawno temu, kiedy wieś nierzadko jeszcze nie była zelektryfikowana i nie korzystano z traktorów, kombajnów ani innych maszyn rolniczych.

Program:

17 marca 2018 r., godz. 13.30 – Tłoczenie oleju
5 maja 2018 r., godz. 11.00 – Sadzenie ziemniaków pod motykę i sianie warzyw
21 lipca 2018 r., godz. 11.00 – Bielenie chałupy i plecenie wierzbowego płotu
18 sierpnia, godz. 10.00 – 15.00 – Sianie poplonów i bronowanie
15 września, godz. 10.00 – 16.00 – Wykopki

Spotkanie pierwsze: 17 marca 2018 r., godz. 13.30 – olej do głowy

Olej z nasion lnianych albo rzepaku tłoczono w okresie postnym – w Adwencie i Wielkim Poście. Był potrzebny do przyrządzania bezmięsnych potraw. W naszej olejarni prezentowaliśmy, jak dawniej wyglądało wytłaczanie oleju na ciepło.

Chciałoby się opisać cały ten proces – od siania lnu aż po zjadanie kromki z olejem i przypaloną na blasze cebulą. Na początek zaprosiliśmy turystów do sektora rzeszowskiego. Za mostem i za leśnym zagajnikiem wyłania się niebieskookienny niewielki budynek – olejarnia z Brzyskiej Woli. Tam w sobotę, 17 marca, o godz. 13.30 odbył się pokaz tłoczenia oleju. Wojciech Dragan (etnograf z naszego Muzeum) częściowo opowiedział, a częściowo pokazał, jak wyglądał cały proces. Jak gniotło się siemię lniane w gniotowniku, jak się je potem urabiało z wodą, grzało na specjalnie tłoczonej blasze, i dalej, jak formowało się to ziarno w płótnie i w końcu prasowało tak mocno, by wycisnąć olej do ostatniej złotej kropli.

Na koniec każdy z uczestników przekonał się, jak wyśmienicie smakuje kromka chleba posmarowana świeżym, ciepłym jeszcze olejem lnianym.

Spotkanie drugie: 5 maja 2018 r., godz. 11.00 – sadzenie ziemniaków pod motykę i sianie warzyw

Tego dnia na polu za szkołą sadziliśmy ziemniaki pod motykę. Ta metoda była stosowana jeszcze początkiem lat 60. XX w. i polegała na tym, że najpierw należało podzielić pole na zagony (dziś sadzi się ziemniaki w rzędy, z pomocą maszyn). Owe zagony były szerokie na ok. 8 przejazdów pługiem konnym (!). Dalej potrzebne były już tylko motyka, bulwy i chęć do pracy. Rolnik robił motyką otwór w ziemi, wrzucał ziemniaka i zasypywał go. Szczegóły tej mozolnej pracy można było zobaczyć na miejscu. Kolejny etap prac na polu ziemniaczanym (okopywanie ziemniaków) zaplanowano na czerwiec.

W sektorze rzeszowskim tego samego dnia, na polu za remizą strażacką ze Słociny, sialiśmy buraki ćwikłowe, marchew, ogórki i pietruszka. Zasadziliśmy także fasolę, bób oraz groch.

Oto plan dnia:
11.00 – 14.00 – sadzenie ziemniaków za szkołą z Trzebosi
14.30 – 17.00 – sianie warzyw na polu za remizą ze Słociny

Spotkanie trzecie: 21 lipca 2018 r., godz. 11.00 – bielenie chałupy i plecenie wierzbowego płotu.

W chałupie z Żołyni Dolnej, w której dawno temu mieszkał szewc Wiktor Kochmański, bieliliśmy ściany sieni i ścianę szczytową. Przy okazji opowiedzieliśmy o tym, jak przygotowywało się glinę do wyrównywania szpar międzybelkowych uszczelnionych mchem oraz wapno do malowania. Uczestnicy spotkania mogli wziąć udział w tej pracy i pobielić ścianę pędzlem wykonanym z prosa. Na ogrodzeniu trzeba było także rozłożyć pierzyny.

Nieco później zaplanowaliśmy wyjątkową atrakcję – wyplatanie płotu koszykowego z wierzby przy stawie obok zagrody z Jeziórka. Wierzbowe pręty przekłada się poziomo między wbitymi słupkami. Powstaje wtedy wyjątkowy płot, jakby specjalnie dla ptactwa domowego – na tyle wysoki, by gęsi, kaczki, czy kury nie uciekły,  i na tyle niski, by mogły obserwować, co się dzieje na wiejskiej drodze. Dodatkową zaletą takiego ogrodzenia jest to, że często się ukorzenia, wypuszcza gałęzie, liście i rośnie – pięknie zdobiąc okolicę.

Oto plan soboty:

11.00 – 16.00 – bielenie ścian i wietrzenie pierzyn przy chałupie z Żołyni Dolnej
13.00 – 16.00 – plecenie płotu wokół stawu przy zagrodzie z Jeziórka

Wstęp do skansenu wynosi 10 zł – bilet normalny, 7 zł – bilet ulgowy, 28 zł – bilet rodzinny, dzieci do 7. roku  życia – bezpłatnie.

Spotkanie czwarte: 18 sierpnia, godz. 10.00-15.00 – sianie poplonów i bronowanie

Tego dnia zaprosiliśmy wszystkich śmiałków do pracy w polu. Przy kilku skansenowych zagrodach bronowaliśmy oraz sialiśmy gorczycę, grykę oraz rzodkiew oleistą. Rośliny upiększyły jesienną ekspozycję dawnej wsi.

Wstęp do skansenu wynosi 10 zł – bilet normalny, 7 zł – bilet ulgowy, 28 zł – bilet rodzinny, dzieci do 7. roku życia – bezpłatnie.

 

Spotkanie piąte: 15 września, godz. 10.00 – 16.00 – wykopki

Tych, którzy nie boją się ciężkiej pracy i – dodatkowo – cenią sobie świetną zabawę, gorąco zapraszaliśmy do skansenu. Na polu przy szkole z Trzebosi wykopywaliśmy ziemniaki.

Na zachętę opublikowaliśmy relację z wykopków, które odbyły się w skansenie w trakcie Europejskich Dni Dziedzictwa w 2015 r.

Wstęp do skansenu w tym dniu wynosi 10 zł, bilet ulgowy – 7 zł, bilet rodzinny – 28 zł, a dzieci do lat 7 – bezpłatnie.