Szkoła ponadpodstawowa
1. Nie święci garnki lepią – spotkanie z garncarzem
Garncarstwo to popularne niegdyś rzemiosło polegające na wyrobie naczyń ceramicznych z wypalonej gliny, które toczone były najpierw w rękach, a później na kole garncarskim, po czym wypalane w specjalnym piecu. W ten sposób powstawały gliniane cudeńka: garnki, miski, dwojaki.
Uczestnicy warsztatów zapoznają się z pracownią garncarską, dowiedzą się, jak działa koło garncarskie, jakie funkcje pełniły różnorodne naczynia gliniane oraz jak je dekorowano. Każdy z uczniów samodzielnie utoczy na kole garncarskim naczynie.
Warsztaty dostosowujemy również do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czas: 90 min
Cena: 38 zł/osoba lub 684 zł przy grupie liczącej mniej niż 18 osób (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
Termin realizacji: kwiecień-październik
2. Lasowiackie serce – warsztaty haftu
Dziś haftują tylko niektórzy, ale dawniej sztuka ta była doskonale opanowana przez wszystkie Lasowiaczki. Od ich cierpliwości i talentu zależało bogactwo zdobień lnianej garderoby. Na spódnicach, koszulach i chustach królowały motywy roślinne i geometryczne (polne kwiaty, listki, ślimacznice, wilcze zęby czy lasowiackie serca). Panienki haftowały czerwonymi nićmi, a mężatki czarnymi i brązowymi. Białych nici mogły używać wszystkie kobiety.
Podczas zajęć uczestnicy poznają warsztat hafciarski oraz wyhaftują rozpoznawalny wzór lasowiackiego serca na lnianej serwetce.
Czas: 90 min
Cena: 24 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
Zapraszamy także na zajęcia dotyczące kultury materialnej oraz duchowej Lasowiaków i Rzeszowiaków!
3. Kiecki w malowanej skrzyni – dawna wiejska moda
Strój był jednym z najistotniejszych elementów różnicujących społeczność wiejską na regionalne grupy etnograficzne. Zawierał precyzyjne informacje o jego właścicielu, dotyczące wieku, statusu społecznego i majątkowego, przynależności grupowej i regionalnej. Tradycyjny, odświętny ubiór Lasowiaków i Rzeszowiaków długo zachował się w swej archaicznej formie
Uczestnicy lekcji poznają proces wytwarzania płótna, a także kanony mody panujące na XIX-
i XX-wiecznej wsi oraz różnice w strojach ludowych Lasowiaków i Rzeszowiaków. Będą mieli okazję przebrać się za dawnego gospodarza lub gospodynię.
Zajęcia dostosowujemy również do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czas: 60 min
Cena: 20 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
4. Na świętego Andrzeja z wróżby dziewkom nadzieja – zwyczaje katarzynkowe i andrzejkowe
Podczas lekcji uczestnicy zapoznają się z różnymi formami wróżb matrymonialnych, takich jak lanie wosku, przekładanie butów, liczenie dranek w płocie czy nasłuchiwanie odgłosów psa lub koguta dochodzących spośród zagród.
Czas: 60 min
Cena: 24 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
Termin realizacji: listopad
5. Etnozbiórka u Lasowiaków i Rzeszowiaków
Ta lekcja przygotowana jest z myślą o harcerzach, którzy pragną zdobywać kolejne sprawności i wiedzę dotyczącą podstawowych elementów kultury ludowej regonu – architektury, wyposażenia chałupy oraz stroju Lasowiaków i Rzeszowiaków.
Podczas zajęć harcerze będą mogli sprawdzić w praktyce swoją wiedzę na temat wyposażenia izby i zaprezentować ją pozostałym uczestnikom (na podstawie materiałów otrzymanych wcześniej z Muzeum). Wraz z przewodnikiem zwiedzą skansen, a w szkole z Trzebosi założą lasowiacki i rzeszowski strój ludowy i zapoznają się z jego charakterystycznymi cechami.
Czas: 90 min (łącznie ze zwiedzaniem)
Cena: 20 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
6. Spotkanie z Panem Tadeuszem – zwyczaje i obyczaje w Polsce szlacheckiej
Czym był pas słucki i jaki miał związek z kontuszem? Jak wyglądały codzienne posiłki, uczty i ważne uroczystości rodzinne? Jakie tańce tańczono? Jakie zwyczaje były związane przygotowaniem polowania?
Na te pytania uczestnicy zajęć znajdą odpowiedź w oparciu o fragmenty „Pana Tadeusza” w urokliwych wnętrzach dworu z Brzezin. Nie tylko poznają dawne zwyczaje i obyczaje szlacheckie opisane w epopei narodowej, ale też odnajdą nawiązania do nich w kulturze współczesnej.
Czas: 90 min
Cena: 22 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
7. Jak w ulu – spotkanie z pszczelarzem
Na terenach potężnej jeszcze w XVII w. Puszczy Sandomierskiej – jej borów jodłowych, świerkowych i zagajników lipowych – panowały doskonałe warunki dla działalności pszczół. Dlatego też w królewskich lasach Kotliny Sandomierskiej gęsto rozsiane były barcie, czyli ule zakładane w pniach żywych jeszcze, bardzo starych drzew przez bartników. Od poł. XIX w. pszczelarze zaczęli sami budować ule i ustawiać je przy swoich domostwach.
W trakcie zajęć prowadzonych przez doświadczonego pszczelarza uczestnicy poznają cały proces powstawania miodu oraz jego zdrowotne właściwości. Będą również degustować różnobarwne odmiany miodu. Na zakończenie wykonają świece z pszczelej węzy.
Zajęcia dostosowujemy również do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czas: 60 min
Cena: 34 zł/osoba lub 612 zł przy grupie liczącej mniej niż 18 osób (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
Termin realizacji: kwiecień-październik
8. Gdy w Kwietną Niedzielę... – tradycje wielkanocne
Opowiemy Wam o najważniejszych obrzędach wielkanocnych charakterystycznych dla naszego regionu. Dowiecie się jak wyglądała tradycyjna palma oraz jakie miała znaczenie w kulturze ludowej. Następnie zobaczycie, jakich składników należy użyć, by podczas gotowania jaja przybrały bajeczne kolory. Chwilę później ozdobicie pisanki metodą skrobania.
Zajęcia te są świetną okazją do konfrontacji tradycji z teraźniejszością - jak wyglądały kiedyś świąteczny stół i koszyk ze święconką, a jak prezentują się obecnie.
Zajęcia dostosowujemy również do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czas: 60-75 min
Cena: 27 zł /osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
Termin realizacji: trzy tygodnie przed Wielkanocą
9. Wokół świątecznego stołu – wigilia w skansenie
Podczas zajęć dzieci poznają wigilijne zwyczaje panujące u Lasowiaków i Rzeszowiaków. Zwiedzą świąteczne zaaranżowaną chałupę z Markowej, olejarnię oraz wezmą udział w warsztatach wykonywania ozdób choinkowych. Następnie złożywszy sobie życzenia, zasiądą do stołu…
Zajęcia dostosowujemy również do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czas: 3 godz.
Cena: 65 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
Termin realizacji: grudzień / zapisy od września
10. Jak mięta z macierzanką... - czyli zioła w magii, lecznictwie ludowym, obrzędach
Niegdyś zioła rosły w każdym ogródku, a wysuszone znajdowały się w każdej chałupie. Stosowane były przede wszystkim w lecznictwie i kuchni, ale również w magii. Współcześnie znamy bogatą gamę ziół, które nabywamy w sklepach zielarskich i aptekach, zapominając o tym, że niemal na każdym rogu możemy poczuć ich specyficzny i kojący zapach.
Uczestnicy zajęć zapoznają się ze sposobami pozyskiwania i przechowywania roślin zielarskich, a także obrzędami i zwyczajami związanymi z ich święceniem. Poznają również przeznaczenie poszczególnych rodzajów ziół.
Zajęcia dostosowujemy również do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czas: 90 min (lekcja odbywa się podczas zwiedzania skansenu)
Cena: 20 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
Termin realizacji: maj-wrzesień
11. Wiszą pająki u powały – kolorowe ozdoby ze słomy i bibuły
Pająk to tradycyjna ozdoba bożonarodzeniowa, którą dekorowano wiejskie izby jeszcze przed pojawieniem się choinki. Zawieszano go na środku sufitu lub w świętym kącie. Obok światów stanowił najwdzięczniejszy ornament świątecznego wystroju izby. Był postrzegany jako symbol urodzaju i szczęścia w nowym roku. Wykonywano go najczęściej z żytniej słomy, którą nawlekano na nici, po czym przeplatano kolorową bibułą.
Uczniowie dowiedzą się, w jaki sposób tworzono różne typy pająków, a następnie, pracując w grupach, wykonają pająka krystalicznego.
Warsztaty dostosowujemy również do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czas: 90 min
Cena: 24 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
12. Dwór szlachecki od kuchni
Po co kucharzowi touqe? Jak smakowały brunele i legumina oraz dlaczego ochmistrzyni dzwoni kluczami?
W czasie zajęć w dworskiej kuchni zwiedzający poznają najwybitniejsze nazwiska osiemnasto i dziewiętnastowiecznej kuchni, najbardziej intrygujące pojęcia kulinarne i nazwy najważniejszych narzędzi wykorzystywanych do przygotowania posiłku. Będą mogli zapoznać się z recepturami na najdziwniejsze potrawy, a na koniec na podstawie zapachu i smaku rozróżnić staropolskie przyprawy i korzenie.
Czas: 60 min
Cena: 20 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
13. Od popiołu do detergentu. Jak przeżyć w dawnym dworze i zachować zdrowie
Ziołolecznictwo jest jedną z najstarszych gałęzi wiedzy. Pokolenia temu funkcjonowało ono na pograniczu czarów i medycyny naturalnej, a dziś niezwykle bogata i cenna wiedza naszych przodków o właściwościach ziół jest przypominana i na nowo odkrywana.
Zajęcia rozpoczną się od spaceru po parku etnograficznym. Uczestnicy odwiedzą chałupę z Jeziórka i dwór z Brzezin. W wiejskiej zagrodzie posłuchają opowieści o zasadach higieny obowiązujących wśród chłopów, obejrzą przedmioty wykorzystywane do mycia, prania i prasowania. W dworskiej kuchni zaglądną do apteczki i poznają nazwy medykamentów oraz ziół, z których je wykonano. Prócz tego wspólnie przygotują proszek do mycia zębów i kwiatową sól do kąpieli.
Czas: 90 min
Cena: 24 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
20. Mizrach znaczy wschód – kultura Żydów dawnej Galicji
Czym jest mizrach, mezuza, tefilin? Do czego służyły szabaśniki? Dlaczego gospodyni żydowska używała podwójnego zestawu naczyń w kuchni? Na te i inne pytania dotyczące kultury galicyjskich Żydów uczestnicy znajdą odpowiedź w urokliwych wnętrzach części mieszkalnej karczmy z Hadli Kańczuckich. Nie tylko poznają co nieco kulturę, ale też samodzielnie wykonają tradycyjną żydowską wycinankę szewuojsłach.
Czas: 60 min
Cena: 24 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)
21. Ptaszki gwizdki – spotkanie z ceramiką
Gliniane ptaszki gwizdki oprócz drewnianych ptaków klepaków, fujarek i pukawek były jednymi z najczęściej kupowanych zabawek dla dzieci na dawnej wsi. Ich wyrobem zajmowali się garncarze, tworząc różne kształty ptaszków, najpierw ręcznie, z czasem korzystając z gotowych form. Gliniane cudeńka wypalane były w specjalnym piecu, a następnie barwnie dekorowane, by cieszyć nie tylko ucho ale i oko.
Uczestnicy warsztatów zapoznają się z pracownią garncarską, dowiedzą się, jakie inne przedmioty wyrabiało się też w pracowni garncarskiej oraz jak je dekorowano. Następnie każdy z uczniów samodzielnie wykona swój gwizdek ptaszek.
Warsztaty dostosowujemy również do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Czas: 90 min
Cena: 38 zł/osoba (opłata obejmuje bilet wstępu do skansenu)